“Het behoud van en de zorg voor de natuurlijke en de cultuur-historische waarde van het Bloemendaalse Bos.” Zo is het doel van de vereniging ‘Vrienden van het Bloemendaalse Bos’ in de statuten mooi sluitend verwoord. Oftewel, de vrienden willen graag dat het Bloemendaalse Bos die fijne plek blijft die het al zolang is. Formeel opgericht is onze vereniging op 8 juni 2019, maar in de praktijk bestaan we al veel langer.

Ooit - ergens in de jaren 90 van de vorige eeuw - is Wim Valster de 'Bosgroep' begonnen, om gezamenlijk actie te voeren tegen het ophogen van paden met (licht) vervuilde grond. Dit leidde tot succes. Het gevoel dat je samen - als Bosgroep - iets kunt bereiken bleef. Zo werd Wim Valster een gerespecteerde en gewaardeerde vertegenwoordiger van het Bos bij de gemeente. Met zijn opvolgers is dit tot op de dag van vandaag zo gebleven.

Alleen de aanduiding 'Bosgroep' is verruild voor het meer gemoedelijke 'Vrienden van het Bloemendaalse Bos'. Een vereniging van mensen die het Bos een warm hart toedragen. Een protestactie - ooit aanleiding om de Bosgroep te starten - is gelukkig niet vaak nodig. Toch is dit wel reden geweest om in 2019 de vereniging ook officieel op te richten (statuten), omdat er daardoor sprake is van een formele vertegenwoordiging. Als het nodig is, kan je er niet omheen.

Maar natuurlijk organiseren wij met onze leden - de Vrienden van het Bloemendaalse Bos - vooral graag positieve evenementen. Een bosschoonmaakactie bijvoorbeeld of een klusmiddag om esdoornwoekering tegen te gaan. Waar mogelijk helpen we de natuur een handje.

Dit soort dingen doen we niet alleen om de bosbiotoop een steuntje in de rug te geven, maar ook om het natuurbewustzijn te bevorderen en gezellig samen bezig te zijn. Als 't zo uitkomt, doen we er dan ook graag een lekker hapje en drankje bij en betrekken we zowel jong (bijvoorbeeld schoolklassen) als oud. Iedereen is welkom!

Wat we zoal hebben gedaan in de afgelopen periode:

Begin 2022 hebben leerlingen van de Bornwaterschool boompjes geplant, die zijn gekweekt door oud-leerling Kai van Bennekom met zijn vader Henri. Een pracht actie waarbij ook de burgemeester graag kwam kijken. En natuurlijk gaf onze vereniging er een feestelijk tintje aan.

Gelukkig heeft de gemeente in een droge periode de boompjes water gegeven. Nu (2023) lijken ze al heel aardig aangeslagen.

De twintig vogelnestkasten die begin 2021 her en der in het bos zijn opgehangen, zijn alweer twee seizoenen goed gebruikt door de vogeltjes. Dat was te zien bij de jaarlijkse schoonmaak. In 2021 waren 19 van de 20 kastjes gebruikt, soms zelfs meermaals. In 2022 waren dat er 18. Eentje minder dus, waarbij we vermoeden dat dit komt door een geocaching-kastje dat daar vlakbij een vogelnestkastje is opgehangen. Dit wordt gezocht door 'schatzoekers' die dan onbedoeld voor onrust kunnen zorgen.

Ook voor vleermuizen wordt gezorgd. Er zijn acht vleermuiskasten opgehangen. Vier in de Thijsse's Hof en vier in een niet voor publiek toegankelijk stukje bos in het Rijper deel van het Bloemendaalse Bos. In maart 2023 is onder de vlag van de IVN de Vleermuiswerkgroep Zuid-Kennemerland opgericht, waarin onze vereniging participeert.

In 2022 is het bosbeestjestunneltje verrezen in het bosperk langs de Brederodelaan, tegenover de Hertenkamp. Bij de opbouw ( met gebogen betonstaalmatten, zie foto's boven) van dit 100 meter lange tunneltje in de zomer heeft scouting De Elswoutgroep geweldig geholpen. In november hebben ruim honderd leerlingen van omringende basisscholen het tunneltje aan beide zijdes rijkelijk met Hedera (klimop) beplant (foto's onder). En nu maar kijken of het tunneltje helemaal begroeid zal raken en werkelijk een toevluchtsoord wordt voor allerhande boskruipertjes en - sluipertjes.

Gelukkig worden dit soort vrolijke gelegenheden ruimhartig ondersteund door Bloemendaal Samen waardoor wij zo'n top evenement met zoveel jeugd steeds kunnen opleuken met gezellige hapjes en drankjes.

Vrienden klussen in het Bloemendaalse Bos

Zo af en toe gaan we als Vrienden van het Bloemendaalse Bos ook zelf een paar uurtjes aan de gang. Een klusje waarmee we altijd wel bezig kunnen blijven is het tegengaan van esdoornwoekering. Het is wél een dankbaar werkje, want in perken waar we vorig jaar bergen esdoornspruiten hebben getrokken, krijgen nu struiken als kardinaalsmuts en meidoorn veel meer kans om mooi uit te groeien en te bloeien.

Dit stimuleert om dit regelmatig te herhalen. En zo zijn we ook dit jaar op zaterdagochtend 3 juni weer aan de slag gegaan. Natuurlijk met geschikte kleding (vanwege brandnetels en teken), werkhandschoenen en snoeischaren.

Natuurlijk was er koffie, thee en fris, met bijbehorende lekkernijen en gezelligheid.

Al wat langer geleden: Nazomeren met de Vrienden van het Bloemendaalse Bos
Ook voor de ouderen in het dorp ligt het vermaak om de hoek. We maakten samen een excursie door het Bloemendaalse Bos met aansluitend een gepast feestje. In een gezellige optocht - met veel duwende vrijwilligers en rolstoelen - gingen we langs bij herderin Regina. Zij laat een paar dagen per jaar haar schapen het Bos begrazen. Een prachtproject! Daarna naar de Hertenkamp, waar Henk - die toen nog beheerder was - ons dit keer binnen de hekken liet komen. Aansluitend was er een 'Amazing Meezing Party' - dat is lekker zingen met mekaar - mét hapje en drankje op het zonnige terras van Woonzorgcentrum De Rijp. Een top middag, mede mogelijk gemaakt door Bloemendaal Samen.

Blijf geïnformeerd:
Over deze evenementen en meer worden de leden van onze vereniging natuurlijk steeds per e-mail geïnformeerd, af en toe zelfs met een nieuwsbrief. 
(nieuwsbrief eind 2021, nieuwsbrief voorjaar 2023).

Berichten worden ook geplaatst op onze Facebook-pagina 'Bloemendaalse Bos' . Klik hiervoor hiernaast op 'Pagina leuk vinden'.

Verder is er de Facebook groep 'Vrienden van het Bloemendaalse Bos' Die is van iedereen - voor iedereen. Dus word lid van deze groep om zelf berichten, foto's en filmpjes te plaatsen en te volgen van anderen.

Word ook Vriend:
Natuurlijk kunt u ook lid worden van de vereniging 'Vrienden van het Bloemendaalse Bos'.
Heel graag zelfs, dan hoort u er helemaal bij!
Stuur daarvoor een mailtje met naam en adres-gegevens naar:
info@bloemendaalsebos.nl
(de contributie bedraagt ten minste 1 euro per lid/huishouden, per jaar; of €.20 voor een levenlang lidmaatschap)

Een pareltje tegen de dorpskern aan - het Bloemendaalse Bos - vlakbij de winkelstraat en omringd door gezellige woonbuurten, scholen en verzorgingshuizen. Elke dag geniet Jan en alleman, jong en oud, met of zonder hond van deze groene oase.

Het Bos bestaat uit een paar typerende delen, van elkaar gescheiden door de Brederodelaan en de Mollaan.
Rechts op de kaart ligt het bosdeel rond het grasveldje en de open plek. Loop de Graslaan uit - de enige laan met een naam in het bos - en steek over naar de Hertenkamp.
Ga er fijn omheen, met al die leuke dieren daar.
Steek dan het stukje bos door langs villa Saxenburg.

Aan de andere kant van de Mollaan ligt de befaamde Thijsse's Hof. De toegang is vrij, alleen - helaas, maar terecht - een hond mag niet mee.

Via de beukenlaan langs de Thijsse's Hof kom je in het bos achter De Rijp. Dit bosdeel is niet in eigendom van de gemeente, maar wordt wel door haar beheerd. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is het vrij toegankelijk voor publiek. Kenmerkend hier is de lange kuil met poel. Ooit was dit een vijver toen het bos nog niet zo dicht begroeid was, maar nu is het niet zo'n feest als je hond hier een modderbad neemt.

Vervolgens is het een kwestie van smaak hoe je weer terugloopt naar het bosdeel met de open plek. Dat kan via het 'anemonenpaadje', langs het Pannekoekenhuisje. Je kan ook al eerder de Mollaan oversteken. Dan ga je door die leuke kleine, beetje geaccidenteerde bospunt terug naar de Koepellaan en steek je daar weer over.

Tuurlijk, het is allemaal niet zo ver en het is allemaal niet zo groot, maar misschien is dat wel juist de charme.

Zo'n beetje dolend vind je hier rust, al kom je altijd wel iemand tegen.
Vandaar ook de kop van een artikel over het Bos in het mooie kwartaaltijdschrift van de Stichting 'Ons Bloemendaal': Het Bloemendaalse Bos - Broedplaats van ontmoetingen (helaas was het tijdschrift toen nog niet in kleur).

Ode aan het Bloemendaalse Bos...
Het artikel besluit met het geneuriede refrein van een bijna vergeten liedje....

.... In 't Bos, hét Bos,
Het Bloemendaalse Bos.
Gewoon een beetje dromen
met m'n hond lekker los.
Of je praat er eens wat,
over niks of dit en dat...

En natuurlijk ook Martine Bijl:
Vaak wordt gememoreerd dat zij ooit - als piepjonge zangeres - het Bloemendaalse Bos heeft bezongen. Als ode aan haar - én aan het Bos - verdient ook haar 'boompje van verlangen' een plekje op deze website.

In het boompje van verlangen
in het kleine Bloemendaalse Bos.
Ving ik jou, moest jij mij vangen
op het fijne Bloemendaalse mos...

Overigens is het maar de vraag of Martine Bijl werkelijk zo veel had met het Bloemendaalse Bos. Het is zelfs de vraag of de clip hier is opgenomen, want veel herkenbaars zien we niet. De relatie lijkt eerder van tekstuele aard. Het lied is namelijk een bijna letterlijke vertaling van "Au bois de Saint-Amand" van Barbara, waarbij 'bois de Saint-Amand' en 'Bloemendaalse Bos' qua metrum wel heel mooi op elkaar past en op dezelfde melodie te zingen is (met dank aan de Nederlandse vertaling van Ernst van Altena).

Maar toch - een update - Martine Bijl is hier wél geweest. Want nadat dit lied was uitgebracht heeft zij op uitnodiging van Mannendispuut "Bragias" (wie kent ze niet....) een boom geplant in het Rijper deel van het Bloemendaalse Bos. Dit vernemen wij van de gepensioneerde 'groenbaas' van de gemeente John Todirijo, die de boom zelfs kan aanwijzen. Het is nu een mooie grote beuk geworden. Het bordje dat er destijds was bij geplaatst heeft hij gelukkig in bewaring genomen, anders was het waarschijnlijk al honderd keer verdwenen.

En toeval bestaat niet: terwijl we niet wisten dat dit de 'Martine Bijl boom' was, is juist deze beuk door ons uitverkoren om zo'n leuk, mooi vogelhuisje aan op te hangen. En omdat omringende grote bomen zijn weggevallen, is de beuk ook nog zorgvuldig door de gemeente ingepakt om zonnebrandschade aan de bast te voorkomen.

Vooruit, nog één liedje dan.
Uit de oude doos, voor de fijnproevers:
Het begint met de prozaïsche tekst:
In 't Bloemen-, in 't Bloemen-, in 't Bloemendaalse Bos,
gooit Mina, gooit Mina de hele rotzooi los!
Wie benieuwd is hoe het vervolgens verder gaat met Mina, kan de rest van de liedtekst lezen in het leuke artikel "Mina in het Bloemendaalse Bos" van Gert Jan van Setten in het zomernummer 2010 van Stichting Ons Bloemendaal.

Volgens de overlevering werd het gezongen door scholieren, studenten, soldaten en andere schuinmarcheerders. Een opname hiervan is helaas niet gevonden, maar wie het graag zelf uit volle borst wil zingen, opnemen en uitbrengen: het gaat op de melodie van 'Wien bleibt Wien', hier fijn gespeeld door André Rieu en zijn orkest, waarbij een ieder hartstochtelijk - voor Mina? - meeklapt.

En zo is ons Bloemendaalse Bos warempel ook nog een beetje verbonden met Wenen. En dat kan haast geen toeval zijn: juist in Wenen wordt onze vereniging 'Vrienden van het Bloemendaalse Bos' trouw gesteund door een gewaardeerde oude Bloemendaalse familie die daar alweer een poosje woont.

“Ter wering van het verstuivend zand, zoek kruid en plant in ’t vaderland”. Onder dit motto zijn in 1745 de eerste bomen geplant van wat nu al weer heel lang ons mooie Bloemendaalse Bos is. Diverse boslanen stammen nog uit die tijd. Duinen waren afgegraven voor lucratieve zandlevering aan Amsterdam en Haarlem. Wat resteerde was een kale verstuivende vlakte. Niet bepaald het gedroomde lustoord van de toenmalige bewoners van het landgoed waarvan het Bloemendaalse Bos destijds deel uitmaakte.

Dat was eerst Saxenburg, in 1651 vereeuwigd door Rembrandt. Het is te danken aan de financiële malaise waarin hij eind jaren 40 van de 17e eeuw was beland, dat we deze prent hebben van die vroegste periode van Hofstede Saxenburg met de aanliggende gronden van het latere Bloemendaalse Bos. Hij had namelijk een hypotheekschuld op zijn huis aan de Jodenbreestraat (het tegenwoordige Rembrandthuis) bij Christoffel Thijs, de eigenaar van Saxenburg. Om die te voldoen, zou hij de Hofstede schilderen. In 1651 heeft hij hiervoor ter plekke een snelle 'schets-ets' gemaakt, waarbij de afdruk de situatie in spiegelbeeld weergeeft. Het schilderij is er ook gekomen, maar wordt tegenwoordig toegeschreven aan Philip de Koninck die bij Rembrandt over de vloer kwam.

Latere eigenaren verfraaien Saxenburg en breiden het verder uit. Zo kwam er bebossing met lanen er doorheen en werd er een grote ovale waterkom aangelegd voor goudvissen, daar waar nu de vijver van de Hertenkamp is. En rond 1750 wordt er een tuinmanswoninkje gebouwd, dat wij nu kennen als het Pannekoekenhuisje. De merkwaardige Griekse tempelfaçade moest de entree van Saxenburg allure geven.

Eind 18e eeuw wordt Saxenburg verkocht aan Willem Kops die het bij zijn landgoed Wildhoef voegt, dat hij in Engelse landschapsstijl aan het verfraaien was. Daartoe werd het herenhuis Saxenburg gesloopt. Het bos stelt hij open voor publiek.

Het Bos - toen nog Bosch - oefende een steeds grotere aantrekkingskracht uit. In zijn ‘Haarlemsche Jeugdherinneringen’ geeft Jan Tadema een levendige beschrijving van het vermaak van dagjesmensen hier, zo rond 1900. Wandelen, lekker eten, optredens van straat- of liever gezegd bos-muzikanten en een ritje door het bos op een ezeltje van Böttger doen de stad even vergeten.

Misschien ook vanwege deze publieke recreatieve functie koopt de gemeente in 1920 voor ƒ.221.000,- het Bloemendaalse Bos van Cornelia A. van Wickevoort Crommelin, de laatste erfgenaam die Wildhoef bewoonde. De Haarlemse tuinarchitect Leonard A. Springer krijgt opdracht een plan te maken voor een “beter beloop van de paden”.

Een paar jaar later, in 1925, stelt de gemeente Bloemendaal twee hectare braakliggende grond ter beschikking aan de Stichting 'Planten- en Vogeltuin in het Bloemendaalsche Bosch', beter bekend als Thijsse's Hof. Ook hiervoor maakt Springer het ontwerp, evenals voor de Hertenkamp in 1929. Hiervoor tekent hij ook het karakteristieke herten- of dierenverblijf, het zogenaamde 'Batak huisje'.

Veel meer over de geschiedenis van het Bloemendaalse Bos is te lezen én te zien in 'Het Bloemendaalse Bos door de eeuwen heen' van de hand van Wim Post, de bekende auteur van veel prachtige uitgaven over de cultuur-historie en monumenten van Bloemendaal.

De Hertenkamp is het immer kloppende, springlevende hart van het Bloemendaalse Bos. Een lustoord voor oud en jong en groot en klein, in een lied over Bloemendaal ooit omschreven als 'oase van weleer'. Het is altijd een fijn uitje. En vergeet niet om dan ook even langs het kabouterhuisje te lopen, pal achter de hertenkamp, waar de kabouters altijd wel weer iets nieuws te voorschijn toveren. Al is 't nog zo klein...

Thijsse's Hof is aangelegd in 1925 op voormalige aardappelakkertjes met eikenhakhout in het Bloemendaalse Bos ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van dr. Jac. P. Thijsse. Vanaf het begin stelde Thijsse zich ten doel om de wilde planten uit Kennemerland te presenteren in natuurlijke begroeiingen die zich (grotendeels) spontaan ontwikkelen. De Hof is een heemtuin voor natuur- en milieu-educatie. In deze tuin worden voor een breed publiek - waaronder heel veel schoolgaande jeugd - soorten uit Zuid-Kennemerland gedemonstreerd in natuurlijke begroeiingen. Loop er vooral eens binnen en geniet van de natuur en de weldadige rust. Beheerder Johan Görtemöller ziet u graag komen.

Stichting 'Ons Bloemendaal' - opgericht in 1977 - zet zich in voor het behoud van het bijzondere karakter van Aerdenhout, Bennebroek, Bloemendaal, Overveen en Vogelenzang. Bij het 'grote publiek' is Ons Bloemendaal vooral bekend vanwege het prachtig verzorgde en telkens weer boeiende kwartaaltijdschrift. Een waardevol collectors-item.
Gelukkig neemt Stichting 'Ons Bloemendaal' haar zelfgestelde opdracht heel serieus door zich onvermoeibaar in te zetten voor de bescherming van de cultuur-historische rijkdom van de gemeente Bloemendaal. Heel gedegen, met kennis van zaken en kracht van argumenten.
Gelukkig rekent de Stichting ook de prachtige natuur in Bloemendaal tot haar werkgebied. Hiervoor is er binnen de Stichting een 'Groencommissie' voorgezeten door Wim Burggraaf, die tevens secretaris is van onze vereniging 'Vrienden van het Bloemendaalse Bos'.

• 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•